Wystawy

Prowadząc badania nad filmami, ich twórcami oraz budowaną przez nich kulturą filmową, zaczęliśmy myśleć o wystawie. Zdawaliśmy sobie sprawę z potrzeby stworzenia społecznego i materialnego kontekstu dla filmów, którego zazwyczaj brakuje konwencjonalnym pokazom dzieł opartych na materiałach „znalezionych”.

Plakat projektu Grzegorza Laszuka anonsujący wystawę Entuzjaści w CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa 2004

Projekt został zaprezentowany publicznie po raz pierwszy w czerwcu 2004 roku jako wystawa nosząca tytuł Entuzjaści w warszawskim Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, której kuratorem był Łukasz Ronduda.

Plakat projektu Grzegorza Laszuka anonsujący wystawę Entuzjazm w Whitechapel Gallery, Londyn 2005

Kolejne odsłony, tym razem pod nazwą Entuzjazm, prezentowane były w Whitechapel Gallery w Londynie w dniach 1 kwietnia – 22 maja 2005.

Zaproszenie na wystawę Entuzjazm w KunstWerke, Berlin 2005

Kunst Werke w Berlinie od 5 czerwca do 4 września 2005.

Banner anonsujący wystawę Entuzjazm w Fundacji Antoni Tápies’a, Barcelona 2005

Oraz w  Fundació Antoni Tàpies, w Barcelonie między 27 października 2005 i 15 stycznia 2006 roku.

Wystawa Entuzjaści obejmowała kompilację materiałów z kroniki filmowej, zrekonstruowane wnętrze klubu, kuratorski wybór filmów ujętych w trzy godzinne programy wyświetlane w „kinie” w przestrzeni wystawy, kolekcję plakatów festiwalowych i archiwalny salon filmów odnalezionych, lecz niepokazywanych.

Kroniki filmowe

Projekcja Polskiej Kroniki Filmowej wyboru Tadeusza Sobolewskiego, CSW Warszawa 2004

Pokazy materiałów Polskiej Kroniki Filmowej w sali projekcyjnej. Są to oficjalne, finansowane przez władze materiały filmowe gloryfikujące produktywność komunistycznego państwa, jego fabryki i ich produkcję, festiwale państwowe, zakupy, wydarzenia kulturalne itd. Stanowią one tło dla filmów Entuzjastów. Wybór przygotowany został przez uznanego krytyka filmowego Tadeusza Sobolewskiego.

Zrekonstruowany klub filmowy

W trakcie naszych badań odwiedziliśmy wiele klubów filmowych, które bardzo oddziaływały na naszą wyobraźnię. Zachowały się w nich ślady społecznych i twórczych historii członków oraz ich filmów. Oprawione w ramki fotografie, stop-klatki, karykatury, medale i puchary, szafki ze starymi taśmami filmowymi i kasetami wideo, zbędne projektory, kamery i sprzęt nagraniowy, stoły montażowe, ekspresy do kawy i herbaty, lodówka, wieszak, pojedyncze krzesła i zachowane biurka odtwarzają materialny kontekst, w którym powstawały filmy. Na monitorze wyświetlane są zapisy klubowych „wycieczek” i wakacji, ważnych wydarzeń, procesu tworzenia filmów, spotkań i festiwali. Odzwierciedlają one społeczny i oparty na współpracy charakter prezentowanej twórczości filmowej. Zadziwia przepaść pomiędzy niezmiernie skromnymi materialnymi warunkami klubów a wielkimi, filmowymi aspiracjami ich członków.

Filmy

Obejrzeliśmy setki filmów w wielu niezwykłych okolicznościach, często w towarzystwie dawnych członków klubów. Wystrzegaliśmy się narzucania własnych preferencji i gustów, starając się uwrażliwić w ten sposób na entuzjazm i nadzieje twórców tego bogatego zbioru filmów. W rezultacie wyłoniły się trzy powiązane ze sobą tematy, które prezentowaliśmy w trzech wydzielonych kotarami przestrzeniach kinowych.

Tęsknota

Kadr z filmu Dotknać Dźwięku, AKF AWA, Poznań 1981

Filmy opowiadają o tym, co osobiste, polityczne i seksualne, o miłości, stracie i tęsknocie; poruszają tematy alienacji, zagrożeń ekologicznych, obaw przed wojną i przemocą oraz przemożnego pragnienia znalezienia się gdzieś indziej.

Przeszłość, Niedoskonała – Rachel Moore Antropolożka Rachel Moore lokuje opór wobec przemocy władzy we wspólnocie prywatnych pasji

Miłość

Kadr z filmu Ewa i Mąż, AKF Alka, Puck 1968/69

Filmy odzwierciedlające radość, zwykłość i celebrowanie „codziennego” życia; poruszające wątki humorystyczne, koleżeńskie i rodzinne, jak również ukazujące wywrotowy wymiar imprez, pasji i seksu.

Podziemna Miłość – Amelia Jones Historyczka sztuki Amelia Jones czci transgresywną moc miłości

Praca

Kadr z filmu Piosenka dla robotnika rannej zmiany, AKF Chorzowska Ósemka, Chorzów 1982

Filmy opowiadające o pięknie, banalności i okropności pracy; poruszają tematykę jałowości, celebracji, piękna i podziwu; ukazują ludzi tkwiących w procesach produkcji.

Odzyskiwanie Entuzjazmu – Magda Pustoła Teoretyczka nauk politycznych Magda Pustoła ostrzega, że entuzjazm został pozbawiany radykalnej mocy i zawłaszczony dla potrzeb nowej formy kapitału

Salon archiwalny

W Salonie archiwalnym widzowie mogli zapoznać się z szerokim wyborem zdigitalizowanych filmów, które zostały zebrane, lecz nie były prezentowane w ramach programów filmowych na wystawie. Pragnęliśmy dać widzom możliwość kuratorskiej pracy nad własnymi programami oraz uświadomić im, że zaproponowane przez nas tematy – Miłość, Tęsknota i Praca – wynikają z naszej interpretacji, a zatem nie są odgórnie narzucone i ostateczne.

Whitechapel Gallery, Londyn 2005

Recenzje

Entuzjaści (recenzja) Michał Jachuła

Wywiad z autorami wystawy M. Lewandowska i T. Sobolewski

Entuzjaści i amatorzy Zofia Chojnacka

Entuzjaści w Warszawie David Crowley